Legionella

Legionella

Występowanie bakterii z rodzaju Legionella w wodzie zasilającej instalacje wodociągowe zakładów opieki zdrowotnej może być bezpośrednią przyczyną zakażeń szpitalnych.

Dlatego, w placówkach ochrony zdrowia często opracowywany jest plan bezpieczeństwa wody, polegający na działaniach technicznych mających na celu kontrolowanie czynników sprzyjających występowaniu i namnażaniu się pałeczek Legionella oraz działaniach zapobiegawczych lub interwencyjnych. W przypadku stwierdzenia zakażenia systemów zaopatrzenia w wodę mikroorganizmami chorobotwórczymi podejmuje się odpowiednie działania zaradcze, a w przypadku stwierdzenia zagrożenia przeprowadza się dezynfekcję wody i instalacji wodnych.

Wśród mikroorganizmów występujących w wodzie, związanych często z zakażeniami szpitalnymi, istotne znaczenie zdrowotne mają bakterie z rodzaju Legionella. Głównym, podstawowym rezerwuarem, w którym pałeczki Legionella mogą występować i namnażać się są instalacje wodocią­gowe wody ciepłej i zimnej. Kolonizacji instalacji wodociągowych przez bak­terie Legionella, sprzyjają czynniki fizyko-chemiczne, takie jak podwyższona temperatura wody (25-45ºC), korozja materiałów konstrukcyjnych instalacji, zabu­rzenia ciśnienia wody, niskie stężenie środka dezynfek­cyjnego. Pałeczki Legionella występują w dwóch formach: w formie wolnej – komórki bakterii tworzą zawiesinę w wodzie oraz w formie związanej z biofilmem tworzącym się na powierzchniach wewnętrznych, kontaktują­cych się z wodą we wszystkich elementach instalacji wodnej. Szczególnie postać Legionelli w biofilmie, który stanowi skuteczną barierę i tym utrudnia kontakt czynnika dezynfekującego – sprawia, że usuwanie tych bakterii z instalacji wodnych jest trudne i niestety nie zawsze skuteczne przy użyciu tradycyjnie stosowanych metod dezynfekcji.

Zanieczyszczenie pałeczkami Legionella instalacji wodociągowych, jak i urządzeń zasilanych wodą oraz aparatury medycznej w szpitalu może być przyczyną zakażeń – szczególnie niebezpiecznych dla pacjentów wysokiego ryzyka, zwłaszcza dla osób ze słabą odpornością, pacjentów oddziałów onkologicznych, pacjentów z przewlekłymi chorobami dróg oddechowych, dla chorych na cukrzycę.

Wydaje się, że systematyczny monitoring parametrów mikrobiologicznych oraz fizykochemicznych wody, oraz regularna dezynfekcja powinny być jednym z priorytetowych dzia­łań Zakładów Opieki Zdrowotnej, przede wszystkim ze względu na wysokie ryzyko wystąpienia zakażenia u pacjentów.

Bakteria Legionella

została odkryta po raz pierwszy w 1976 roku, kiedy podczas spotkania weteranów Legionu Amerykańskiego w Filadelfii kilkadziesiąt osób zachorowało na nietypowe zapalenie płuc. Bakterie licznie występuje w naszym najbliższym otoczeniu – znajduje się w wodach śródlądowych i morskich, instalacjach ciepłej i zimnej wody,w zbiornikach wody a także w glebie. Bakterie z rodzaju Legionella to cienkie, pleomorficzne pałeczki Gram ujemne o wymiarach 0,3-0,9×2,0-4,0 μm. Posiadają zdolność ruchu.

Legionelloza 

jest infekcją bakteryjną, wywołaną przez bakterię Legionella. Najgroźniejsza dla człowieka postać tej bakterii – Legionella pneumophila, może doprowadzić nawet do śmierci chorego. Objawy legionelli zależą od jej postaci, zwykle związane są m.in. z wysoką gorączką, zaburzeniami oddychania, kaszlem i bólem głowy.

Jedną ze skuteczniejszych metod eliminacji bakterii z rodzaju Legionella z instalacji wodociągowych,  uważana jest dezynfekcja wody preparatami, w których substancją czynną jest  dwutlenkiem chloru (ditlenkiem chloru).

Dwu­tlenek chloru jest bardziej stabilny od wolnego chloru, szczególnie w wyższych temperaturach oraz lepiej penetruje głębsze warstwy biofilmu. Dwutlenek chloru jest bardzo dobrze rozpuszczalny w wodzie, działa w szerokim zakresie pH (4 do 10), dzięki czemu w porównaniu z chlorem, szczególnie przy wysokich wartościach pH jest dużo skuteczniejszym środkiem dezynfekującym. Charakteryzuje się on mniejszą korozyjnością niż wolny chlor dla instalacji wykonanych ze stali ocynkowanej.